#43 Sposób na tani teleobiektyw na ptaki

[Tomasz Urbanowicz]

Całkiem niedawno stałem się właścicielem soczewkowego, taniego tele na ptaki EXAKTA 500 F/8 na M42 (występuje on pod kilkoma nazwami jak: BEROFLEX, DANUBIA). Nie jest to może L’ka, ale zdjęcia z niego nie są złe. Do kilku jego wad można zaliczyć:
- F/8,
- spore aberracje chromatyczne,
- zbyt duża minimalna odległość ostrzenia, która wynosi w nim 10 m.

Moim zdaniem, największą bolączką owego obiektywu jest zbyt duża minimalna odległość ostrzenia, więc postanowiłem to zmienić za pomocą pierścieni pośrednich.

Jako, że zwykle pierścienie pośrednie kojarzą nam się z tematem makro, pewnie niewielu z Was używało ich z długim tele  Do tematu podszedłem od strony teoretycznej jak i praktycznej – teraz przedstawię część teoretyczną, która to praktycznie pokrywa się z praktyką (sprawdziłem  ).

Żeby nie zanudzać nie będę przedstawiał całego procesu dochodzenia do wzorów. Wzory oparłem na równaniu soczewki płaskiej, więc wszystko to możecie sobie sami wyprowadzić posiłkując się (lub nie) na przykład tą oto stroną:

http://www.fotografia-przyrodnicza.a...afia/macro.php

Zanim przejdę do rozważania, przedstawię jakie parametry w nim będą. Aby było łatwiej zrozumieć, pokażę to na przykładzie obiektywu o którym mowa.

Parametry obiektywu:
- ogniskowa: f [mm] - 500 mm;
- minimalna odległość ostrzenia: min [m] – 10 m;
- maksymalna odległość ostrzenia: max [m] – nieskończoność;
- maksymalna skala odwzorowania: s – 0,0526 czyli 1:19;
z dodatkowym pierścieniem:
- grubość pierścienia: p [mm];
- maksymalna skala odwzorowania: S;
- minimalna odległość ostrzenia: MIN [m];
- maksymalna odległość ostrzenia: MAX [m].

No to lecimy:

1/f = 1/x + 1/y gdzie:

f – ogniskowa,
x – odległość obrazowa,
y – odległość przedmiotowa,

Odległość obrazową możemy uzależnić od ogniskowej i dodatkowego wyciągu d:

x = (f + d) z tego:

1/f = 1/(f+d) + 1/y

Niech d będzie wyciągiem obiektywu bez pierścienia, D z dodatkowym pierścieniem, gdzie

D = d + p (gdy p=0, D=d).

Widzimy, że potrzebujemy jeszcze prócz wymienionych wyżej parametrów jeszcze dodatkowego wyciągu d . Możemy go wyznaczyć za pomocą jednego z dwóch wybranych parametrów tj. za pomocą maksymalnej skali odwzorowania obiektywu – często katalogi podają albo jedno, albo drugie (czasem dwa na raz).

d = s * f [mm], lub

d = f^2/(min - f) [mm];

W naszym przypadku d będzie wynosiło 26,3 mm.

Przejdźmy do odległości MIN i MAX i pierścienia.
Odległość MIN i MAX będzie zależała od wyciągu D w następujący sposób:

MIN , gdy D = d + p, gdzie p >0;
MAX, gdy D = p, gdzie p >0.

MIN/MAX = 0,001 * f(f + D)/D [m]

Załóżmy że mamy do dyspozycji 4 grubości pierścieni:
1. 10 mm;
2. 15 mm;
3. 20 mm;
4. 30 mm.

Zobaczmy jak będą wyglądały odległości MIN/MAX i parę innych parametrów:

p = 10 mm

1. MIN = 7,38 m
2. MAX = 25,5 m
3. S = 0,0726 -> 1:13,78
4. Spadek światła: 1,0726 raza.
5. Rzeczywisty rozmiar kadru przy MIN: 28,6 x 19 cm.

p = 15 mm

1. MIN = 6,55 m
2. MAX = 17,17 m
3. S = 0,0826 -> 1:12,11
4. Spadek światła: 1,0826 raza.
5. Rzeczywisty rozmiar kadru przy MIN: 24,8 x 16,5 cm.

p = 20 mm

1. MIN = 5,9 m
2. MAX = 13 m
3. S = 0,0926 -> 1:10,8
4. Spadek światła: 1,0926 raza.
5. Rzeczywisty rozmiar kadru przy MIN: 21,9 x 14,6 cm.

p = 30 mm

1. MIN = 4,94 m
2. MAX = 8,83 m
3. S = 0,1126 -> 1:8,88
4. Spadek światła: 1,1126 raza.
5. Rzeczywisty rozmiar kadru przy MIN: 17,6 x 11,7 cm.


Widzimy że zastosowanie pierścienia bardzo ogranicza maksymalną odległość ostrzenia, ale przy ptakach i tak nie mamy potrzeby ostrzyć bardzo daleko.

Myślę, że przydadzą się Wam moje rozważania i pozostaje mi tylko życzyć udanych eksperymentów i świetnych zdjęć ptaków .