Canon EF 16-35mm f/4 L IS - jakie wrażenia z używania ?

Witam serdecznie,
proszę o opinię kolegów i koleżanki praktyków odnośnie Canon EF 16-35mm f/4 L IS.
Głównym zastosowaniem (99%) obiektywu w moim przypadku byłaby fotografia krajobrazu podczas wędrówek w górach.
Obecnie targam EOSa 1Ds Mark III i obiektywy 14mm f/2.8 Samyanga, EF 24mm F/3.5 TS-E (1 wersja), EF 35mm f/1.4 L (1 wersja) i czasem coś dłuższego. I powiem szczerze, że momentami pasja fotograficzna staje się nieco uciążliwa. W obawie żeby pasja fotografowania w górach nie skończyła w przydrożnym rowie, zaspie lub podobnym miejscu naszła mnie myśl aby zastąpić te trzy wymienione tytułowym obiektywem – 1Ds + 16-35 f/4 wydaje mi się ciężarem do zaakceptowania (obecnie nie ma widoków finansowych na lżejszą pełną klatkę więc muszę lubić co mam).
Recenzje czytałem – zachwalają ten obiektyw. Za ciemny też nie będzie do widoczków w górach bo w zasadzie 95% zdjęć mam na przysłonach f/8 – f/11. O winietowaniu tego obiektywu też doczytałem.
Ale nie znalazłem tak naprawdę opinii użytkowników tego szkła.
Stąd moja wielka prośba o podzielenie się praktycznymi wrażeniami z jego użytkowania – czy faktycznie jest tak dobry i ostry jak piszą w recenzjach.
Z góry dziękuję za podzielenie się wrażeniami.

wpisz w yt nazwę tego szkła i wyskoczą dziesiątki filmów z opiniami...

Cytat:

---

Zamieszczone przez Nelro

czy faktycznie jest tak dobry i ostry jak piszą w recenzjach.
Z góry dziękuję za podzielenie się wrażeniami.

---

Jest tak dobry i ostry jak piszą.
Na matrycy 30Mp idealna ostrość od f/4. Obrazek jest kontrastowy, mikrokontrast bardzo dobry. Praca pod światło bardzo dobra.
Jakość wykonania super. No i co dziwne u Canona atrakcyjna cena. Trzeba mieć to szkło jak ktoś się nie upiera przy lepszym świetle.

Świetne szkło, z małym ale. Nie wiem, czy to przypadłość mojego egzemplarza, ale o ile jest naprawdę bardzo ostry przy 16mm, to przy 35mm jest lekkie mydło. Myślałem o wysłaniu do serwisu, ale odstrasza mnie obawa, że pogorszy się na 16mm.

Mam oba obiektywy, tytułowy oraz 16-35/2.8L iii. 16-35/2.8Liii jest ostrzejszy na f2.8 od 16-35/4L na f4. Winieta na jaśniejszej wersji to natomiast kpina z użytkowników. Oba szkła dają bardzo kontrastowy, ostry obrazek i ogólnie to bardzo dobre obiektywy. Uważam, że Twoja decyzja powinna być podyktowana tylko tym ile kasy chcesz wydać. W obu wypadkach będziesz zadowolony.

Cytat:

---

Zamieszczone przez p0m

wpisz w yt nazwę tego szkła i wyskoczą dziesiątki filmów z opiniami...

---

Te opinie jutubowe niby są, ale trochę tak jakby ich nie było. Zazwyczaj są to opinie "testowe" gdzie osoba opiniująca dostaje dane szkło na kilka dni od dystrybutora/sklepu. Nie jest to jakoś mocno wiarygodne, zwłaszcza że wszystko co dostaja opiniuja jako zarąbiste ;)

Obiektyw bardzo dobry, ale f4 może czasem okazać się za mało. Nie zauważyłem jakiś szczególnie aby IS który mamy do dyspozycji wyraźnie ułatwiał nam fotografowanie :) Wszak przy 16mm i tak tego IS nie zauważymy. Nasunęło się mi pytanie jako użytkownikowi 16-35/4 - czy równie fajny jest obiektyw 24-70/4 IS? od Canona? :)

Wiem, że to nie jest odpowiedź na Twoje pytanie, ale ja parę lat temu mając podobny dylemat jak Ty (dużo stałek, a dużej sumarycznej wadze) sprzedałem wszystko poniżej 35mm, w krajobrazie jak brakuje kąta to sklejam panoramy. Myślę, że z tych trzech szkieł, o których piszesz w góry brałbym tylko 24 TS-E.

swietne szklo, polecam

Chcesz lżej to pogoń najpierw tego półtorakilowego kloca i kup cos małego :)

Cytat:

---

Zamieszczone przez zanussi

czy równie fajny jest obiektyw 24-70/4 IS? od Canona? :)

---

Tak, podobne i dobre, używam prawie tylko tych dwóch na FF, bo nie chce mi się już taszczyć stałek:)

Dobre szkło, jak masz kupić kupuj. Sam wymieniłem 17-40 na w/w i jestem zadowolony. Poprawiła się ostrość w rogach, ma IS i nie muszę nosić tej nieszczęsnej osłony z 17-40...

Cytat:

---

Zamieszczone przez zdebik

Dobre szkło, jak masz kupić kupuj. Sam wymieniłem 17-40 na w/w i jestem zadowolony. Poprawiła się ostrość w rogach, ma IS i nie muszę nosić tej nieszczęsnej osłony z 17-40...

---

możesz wyjaśnić, co jest nieszczęsnego w tulipanie z 17-40?

Cytat:

---

Zamieszczone przez p0m

możesz wyjaśnić, co jest nieszczęsnego w tulipanie z 17-40?

---

Footprint taboretu, płytki - w sumie dodali go chyba tylko bo to elka.

Cytat:

---

Zamieszczone przez zanussi

Nie zauważyłem jakiś szczególnie aby IS który mamy do dyspozycji wyraźnie ułatwiał nam fotografowanie :) Wszak przy 16mm i tak tego IS nie zauważymy.

---

W pomieszczeniach (muzea, koscioły), gdzie nie można użyć statywu jest przydatny. Przy 1/4s jest względnie ostro.

Cytat:

---

Zamieszczone przez zanussi

Obiektyw bardzo dobry, ale f4 może czasem okazać się za mało. Nie zauważyłem jakiś szczególnie aby IS który mamy do dyspozycji wyraźnie ułatwiał nam fotografowanie :) Wszak przy 16mm i tak tego IS nie zauważymy.

---

IS to uzysk okolo 2 - 3 Ev - blizej 3 Ev - co odpowiadaloby swiatlosile 1,4 - przy 16-35 mm. Taki zoom nie powstal jeszcze i raczej nie powstanie dla fotografii domowej ze wzgledu na potezne wymiary. Lub pozwala na obnizenie ISI o te 3 Ev , co natychmiast przeklada sie na jakosc zdjecia.

uzyk jak najbardziej widoczny i majacy znaczenie w praktyce.
Zdecydowanie wole i lepiej mi sie sprawdza 4.0 IS od 2,8 bez IS. Mimo potencjalnie lepszej optyki obiektywu 2,8 w warunkach slabszego swiatla , fotografujac z reki, zdjecia z 4.0 IS sa lepsze. Dodatkowo czesty przypadek , ze ze wzgledu na wymagana GO trzeba obiektyw przymknac. IS ma wieksze znaczenie niz moznaby sadzic.

Pięknie dziękuję za wszystkie wypowiedzi.
Biorąc je pod uwagę zdecydowałem się na kupno.
Pozdrawiam.

Cytat:

---

Zamieszczone przez Bechamot

(...) uzyk jak najbardziej widoczny i majacy znaczenie w praktyce.
Zdecydowanie wole i lepiej mi sie sprawdza 4.0 IS od 2,8 bez IS. Mimo potencjalnie lepszej optyki obiektywu 2,8 w warunkach slabszego swiatla , fotografujac z reki, zdjecia z 4.0 IS sa lepsze. Dodatkowo czesty przypadek , ze ze wzgledu na wymagana GO trzeba obiektyw przymknac. IS ma wieksze znaczenie niz moznaby sadzic.

---

Tylko w przypadku kiedy na planie nic sie nie rusza...

Pozdrawiam!
wysłano z FRD-L19 przy użyciu Tapatalka

Cytat:

---

Zamieszczone przez swallow77

Tylko w przypadku kiedy na planie nic sie nie rusza...

Pozdrawiam!
wysłano z FRD-L19 przy użyciu Tapatalka

---

np. wodospad?

Cytat:

---

Zamieszczone przez swallow77

Tylko w przypadku kiedy na planie nic sie nie rusza...

Pozdrawiam!
wysłano z FRD-L19 przy użyciu Tapatalka

---

warto zdac sobie sprawe z jednego .

ruch jakiegos elementu na planie nie ma zadnego , ale to zadnego wplywu na skutecznosc stabilizacji.

czy sie cos na planie rusza czy nie , nie ma znaczenia dla stabilizacji.


stabilizacja dziala tak samo i ma inne zadanie.


a praktycznie to poniewaz wektory od ruchu rzeczywistego motywu i ruchu pozornego od drgan aparatu sie dodaja , wiec stabilizacja nieco zmniejsza ten ruch. Nie jest to duzo - ok 0,3 EV - rzeczywiscie bez znaczenia praktycznego, moze czasem wyjatkowo.

Ale o ile zdjecie moze zawierac poruszony motyw , pod warunkiem, ze tlo jest nieporuszone ( np poruszona postac na zdjeciach nocnych nikomu nie przeszkadza, przeciwnie czesto dodaje dynmiki ujeciu ) , to poruszenie calego zdjecia rowniez z tlem jest bledem i go niemal zawsze dyskwalifikuje.

Jesli musimy zamrozic ruch przedmiotu , to stabilizacja nie temu sluzy , nie ma jej co przywolywac. Rownie dobrze mozna przywolywac kolor aparatu lub cokolwiek innego.

Wspomniany obiektyw mam i polecam :) Używałem z 5DMII i teraz z EOS R. Fajny kontrastowy obrazek, ostry już od 4, jedno z moim podstawowych szkieł. Nie wiem jak teraz, mi udało się kupić używany sporo poniżej 3k, co jest IMO dobrą ceną jak na Lkowe UWA :)
Jedyne czego mi w nim brakuje to... 2.8, ale ja często robię "reportaże" w kiepskich warunkach

Pany, a jak tytułowe szkło wypada w porównaniu z EF 16-35mm F2.8L II ? Użytkuję je od ok. 10 lat i chcę coś ostrego w rogach FF. Czy zmiana na EF 16-35mm F4L IS w tej materii coś poprawi ? Czy IS pozwoli robić ostre zdjęcia z ręki przy czasach rzędu 1/5s ?


Sent from my iPad using Tapatalk

Cytat:

---

Zamieszczone przez MateuszJ

Pany, a jak tytułowe szkło wypada w porównaniu z EF 16-35mm F2.8L II ? Użytkuję je od ok. 10 lat i chcę coś ostrego w rogach FF.

---

16-35/4 jest ostry w rogach FF.

Cytat:

---

Zamieszczone przez MateuszJ

Czy IS pozwoli robić ostre zdjęcia z ręki przy czasach rzędu 1/5s ?

---

jak przychodzi do takich czasow to juz od dawna jestem na statywie. jesli z jakiegos powodu statywu nie targam... z tego co pamietam w szerokim kacie na 1/5s mozna jakis tam procent zdjec uratowac do uczciwej ostrosci. nie wzorowej, ale na ekranie FullHD akceptowalnej

Należy tez pamiętać że jest absolutnie genialny pod światło, nie przeszkadza nawet słońce w kadrze. Moim zdaniem wyjątkowo dobry obiektyw.

Cytat:

---

Zamieszczone przez 52UM

Należy tez pamiętać że jest absolutnie genialny pod światło, nie przeszkadza nawet słońce w kadrze. Moim zdaniem wyjątkowo dobry obiektyw.

---

no z tym to akurat się nie zgodzę, mz jest bardziej podatny na flarę niż wiekowy 17-40 - ogólnie to obiektyw oczywiście lepszy niż 17-40 ale mz akurat nie w pracy pod światło.

Cytat:

---

Zamieszczone przez mirror

no z tym to akurat się nie zgodzę, mz jest bardziej podatny na flarę niż wiekowy 17-40 - ogólnie to obiektyw oczywiście lepszy niż 17-40 ale mz akurat nie w pracy pod światło.

---

Przez krótki moment miałem oba i oczywiście sprawdziłem także pracę pod światło. Wyszło mi, że jest podobnie - bez flar.
Zrobiłem już chyba setki zdjęć z C16-35/4 ze słońcem w kadrze - flar nie ma a cienie bardzo kontrastowe. Dla mnie praca pod światło tego szkła jest genialna. Przede wszystkim trzyma kontrast.

Cytat:

---

Zamieszczone przez mirror

no z tym to akurat się nie zgodzę, mz jest bardziej podatny na flarę niż wiekowy 17-40 - ogólnie to obiektyw oczywiście lepszy niż 17-40 ale mz akurat nie w pracy pod światło.

---

Z przykrością się nie zgodzę, 17-40 pod światło daje bliki, trzeba go odpowiednio ustawić względem słońca aby zniwelować efekt (pomijając tragedię na bokach kadru...). Natomiast 16-35/4 ze słońcem w kadrze radzi sobie doskonale pomimo nakręconego filtra (B+W). Być może problem tkwi w filtrze a nie w obiektywie?

A pomożecie dobrzy ludzie w wyjaśnieniu następującego problemu?
Ustawiam obok siebie 2 aparaty. Identyczny kadr. Kompensacja ekspozycji na 0.
Jeden to 550D z obiektywem 10-22 ustawiony na 10 mm (odpowiednik 16 mm na pełnej), ustawiam przysłonę na 8.0, ISO na 100 i aparat dobiera czas 1/200. Zdjęcie poprawnie naświetlone.
Drugi to 6D z obiektywem 16-35 4.0 ustawiony na 16 mm, ustawiam przysłonę na 8.0, ISO na 100 i aparat dobiera czas 1/800. Zdjęcie wyraźnie niedoświetlone.
Czemu 6D z 16-35 aż tak bardzo niedoświetla?

Cytat:

---

Zamieszczone przez rediconn

A pomożecie dobrzy ludzie w wyjaśnieniu następującego problemu?
Ustawiam obok siebie 2 aparaty. Identyczny kadr. Kompensacja ekspozycji na 0.
Jeden to 550D z obiektywem 10-22 ustawiony na 10 mm (odpowiednik 16 mm na pełnej), ustawiam przysłonę na 8.0, ISO na 100 i aparat dobiera czas 1/200. Zdjęcie poprawnie naświetlone.
Drugi to 6D z obiektywem 16-35 4.0 ustawiony na 16 mm, ustawiam przysłonę na 8.0, ISO na 100 i aparat dobiera czas 1/800. Zdjęcie wyraźnie niedoświetlone.
Czemu 6D z 16-35 aż tak bardzo niedoświetla?

---

Kolejne coraz jaśniejsze w 6D?

Jaki tryb pomiaru?

Kolejne bez zmian, nie robię bracketingu. Tryb pomiaru identyczny na obu i jaki by nie był zawsze jest tak samo.

Już nawet update firmware zrobiłem z 1.1.6 na 1.1.9.
Przykładowe porównanie (pierwsze 550D + 10-22@10, 8.0 ISO 100; drugie 6D + 16-35@16, 8.0 ISO 100)
Załącznik 6346

Być może jest to wina różnych algorytmów pomiarowych w obu aparatach, wszak motyw jest b. kontrastowy.
Czy z kolei robiłeś próbę na motywie mało zróżnicowanym jeśli chodzi o luminancję? N.p. jednolite szare pole?

Spróbowałem teraz, zaciemnione pomieszczenie, czysta ściana. Jest to samo co w scenie kontrastowej, czyli na 6D ciemniej i histogram przesunięty w lewo. Jutro będę miał możliwość podpięcia 16-35 f/4 do innego body FF, jak również podpięcia innego 16-35 do mojego body. Przetestuję.

Przeliczajac ogniskowa powinieneś też przeliczyć przysłonę. Jeśli chodzi o automatykę, 18% szarości powinno zostać uwzglednione w pomiarze.

Czy aparat nie doświetla w normalnym użytkowaniu.

Cytat:

---

Zamieszczone przez rediconn

Spróbowałem teraz, zaciemnione pomieszczenie, czysta ściana. Jest to samo co w scenie kontrastowej, czyli na 6D ciemniej i histogram przesunięty w lewo. Jutro będę miał możliwość podpięcia 16-35 f/4 do innego body FF, jak również podpięcia innego 16-35 do mojego body. Przetestuję.

---

Zrobiłem szybki test R+C16-35/4L:
- biała ściana - histogram w środku
- plansza 18% - histogram w środku.
Coś jest na rzeczy jeśli chodzi o ustawienia 6D.

Tak, aparat nie doświetla(ł) w normalnym użytkowaniu. Myślę, że rozwiązałem problem. Obiektyw mam od 1-2 tygodni, kilka razy robiłem zdjęcia i dopiero teraz dotarło do mnie, że niedoświetla (po prostu porównałem z 550D i 10-22). Zdaję sobie sprawę, że to zupełnie inne aparaty, inne matryce, ale "niemożliwością" było aby automatyka aż tak się myliła. No i przyszło mi do głowy, że to może coś na linii komunikacji body z obiektywem. Sprawdziłem firmware do body i obiektywu. Do body miałem 1.1.6 a w 2019 Canon wypuścił 1.1.9. Obiektyw nie ma żadnego publicznie dostępnego firmware'u, więc zakładam, że mam najnowszy.

Po aktualizacji, wyłączeniu aparatu, odłączeniu obiektywu i ponownym założeniu problem przestał występować. Zdjęcia są normalnie naświetlane a ja spokojnie mogę korygować EV w dół lub w górę (bo wcześniej korekcja w dół to była sama ciemność). Także troszkę mi ulżyło :)

Dziękuję wszystkim za pomoc.

Trochę odkopię temat bo nabyłem to szkło, oczywiście używane. Generalnie jestem zaskoczony jak fajne to jest szkło, szczególnie jak ostre i jaki ładne kolory ora kontrast wypluwa w połączeniu z R6m2.

Załącznik 19235

Cytat:

---

Zamieszczone przez Bangi

Generalnie jestem zaskoczony jak fajne to jest szkło, szczególnie jak ostre i jaki ładne kolory ora kontrast wypluwa w połączeniu z R6m2.

---

Późno doszedłeś do tego szkła ;)
Ja już zdążyłem sprzedać jakiś rok temu zastępując go RF14-35L ale wspominam go jak najlepiej. Zrobiłem nim jakieś 18 tys. zdjęć i żadnej wpadki ze strony szkła. Bardzo udane i niedrogie szkło.

Cytat:

---

Zamieszczone przez Bangi

Trochę odkopię temat bo nabyłem to szkło, oczywiście używane. Generalnie jestem zaskoczony jak fajne to jest szkło, szczególnie jak ostre i jaki ładne kolory ora kontrast wypluwa w połączeniu z R6m2.

Załącznik 19235

---

Nie mów, naprawdę :)?
U mnie podstawowe przy foceniu wnętrz mieszkań. Rzadko bierzemy fotografa, większość ogarniam sam. 17-40 też mi się sprawdzał i nie byl taki zły jak piszą.

Szerokości to nie było coś co mnie interesowało szczególnie, ale czasami zdarzały się momenty, że mi brakowało szerzej, np. właśnie w takim muzeum lotnictwa, albo statyka na pokazach.
Stwierdziłem, że kupię używkę EF a jeśli mi przypadnie szeroki kąt bardziej do serca, to może za jakiś czas zmienię za RF.
Póki co jestem zadowolony, szkło jest relatywnie tanie, kupiłem w cyfrowych jako używka z 6 miesięczną gwarancją i w sumie jak dla mnie w stanie bardzo dobrym. Było tańsze niż na olx, czy innych tego typu portalach. Nawet jak sprzedam to bez większej straty lub może nawet z zyskiem na waciki.

bo to dobry obiektyw jest i skorygowany optycznie :mrgreen: mam od dość dawna używam z R5 i jestem zadowolony, ponadto uważam że używany 17-40 biorąc pod uwagę cenę też jest doskonałym obiektywem drobne problemy z ostrością na brzegach można skorygować cyfrowo :mrgreen:

Cytat:

---

Zamieszczone przez mirror

bo to dobry obiektyw jest i skorygowany optycznie :mrgreen: mam od dość dawna używam z R5 i jestem zadowolony, ponadto uważam że używany 17-40 biorąc pod uwagę cenę też jest doskonałym obiektywem drobne problemy z ostrością na brzegach można skorygować cyfrowo :mrgreen:

---

1,5 roku temu zanabylem sobie 17-40 jako lekki wariant zooma UWA do zapakowania na spacer/rower. i powiem tak, co do tej "drobnosci" problemow to bym polemizowal. moze kwestia egzemplarza, ale nawet do mojego 10-letniego 16-35 to nie bylo tu zadnego podejscia. nawet taki RFS 10-18 (po profilach!) robi 17-40 jesien z d* sredniowiecza. w sumie to po pol roku odsprzedalem

Cytat:

---

Zamieszczone przez Bangi

Trochę odkopię temat bo nabyłem to szkło, oczywiście używane. Generalnie jestem zaskoczony jak fajne to jest szkło, szczególnie jak ostre i jaki ładne kolory ora kontrast wypluwa w połączeniu z R6m2.

---

Super, gratki:!:

Cytat:

---

Zamieszczone przez marfot

Ja już zdążyłem sprzedać jakiś rok temu zastępując go RF14-35L

---

I jak wrażenia z zamiany?

Ja też nabyłem je niedawno za śmieszne pieniądze (jakiś plus jest szklarni RF). Jest dość lekkie i świetnie optycznie. Zabieram je do Apuli teraz - coś na wybrzeżu na długich czasach może trafię i do wnętrz sanktuariów.

Cytat:

---

Zamieszczone przez szwayko

Ja też nabyłem je niedawno za śmieszne pieniądze (jakiś plus jest szklarni RF). Jest dość lekkie i świetnie optycznie. Zabieram je do Apuli teraz - coś na wybrzeżu na długich czasach może trafię i do wnętrz sanktuariów.

---

Ale który EF16-35 czy RF14-35?

Cytat:

---

Zamieszczone przez cybulski

Ale który EF16-35 czy RF14-35?

---

No EF 16-35/4 o nim wątek.

Jakiś czas temu nawet miałem myśl aby przeskoczyć z EF na ten szeroki RF. W sumie ef16-35 jest prywatny a RF brałbym na fakturę. szeroki kąt 14 w zasadzie czasem by się przydawał, ale rozumowo podchodząc, stwierdziłem, że oprócz mnie to tam do tego co robię to nikt różnicy nie zauważy, więc wydatek nie ma uzasadnienia, biorąc pod uwagę że jest teraz wysyp używek tych EF16-35 więc i sprzedaż nie byłaby ani szybka ani cenowo satysfakcjonująca dla sprzedającego. W wyjątkowych przypadkach muszę po prostu wrzucić do torby soniaka z samyangiem AF 14/2.8.
Oczywiście zamiast soniaka i samyanga wolałbym jedno szersze szkło na Canona, to bez dwóch zdań. Trochę też ostudził mnie zapał dywagacji żę ten RF 14-35 to tak naprawdę po korektach i prostowaniu to bliżej 15 niż 14. Nie wiem czy tak jest ale chwilowo temat odpuściłem. Musiałbym mieć na kilka godzin na testy w pomieszczeniu aby stwierdzić czy widzę sens czy nie tej zamiany.

U mnie obróbka jeszcze wchodzi. Nie mam abonamentów na Adobe - nie płacę. Używam starszego Captura One off line. I nie chcę szkieł wymagających skomplikowanej korekty dystorsji. Do tej pory miałem/mam Irixa 15/2.4 i jasny na wesela był i szeroki. A teraz można było za nieco ponad 2tys kupić EF16-35/4 to warto było. Dla mnie zaletą EF jest adapter z wsuwanymi filtrami - możesz mieć polar wsunięty i na szkle ND.
Jak coś szerzej to w promce za tysiąc z hakiem można było kupić Irixa 11mm w cyfrowe. Tyle, że to ciężkie szkło i na podróże np. samolotowe mało praktyczne, ale do bagażnika auta już tak - tu przykład 11mm na Bałtyku.
https://www.flickr.com/photos/szwayk...2753/lightbox/

Dla mnie to ważne czy da się profilem wyprostować linie prostą czy nie. W samyangu to nie zawsze się udaje. W Canonie zawsze.

Cytat:

---

Zamieszczone przez cybulski

Dla mnie to ważne czy da się profilem wyprostować linie prostą czy nie. W samyangu to nie zawsze się udaje. W Canonie zawsze.

---

Tak, miałem kiedyś Samyanga 14/2.8 manuala i był to problem. Wymieniłem na wspomnianego Irixa 15mm.
A co do Irixa 11mm to też można ciekawe kadry robić. Taki szwedzki fotograf (ma miejsca i długie zachody i wschody to fakt) używa/używał widzę 16-35 i irixa 11mm. Takie przykłady z 11mm ma i można do 100% powiększać:
https://www.flickr.com/search/?user_...1&text=irix+11