za Wikipedią:
Błąd poznawczy (ang. cognitive bias) to ogólne określenie nieracjonalnego sposobu postrzegania rzeczywistości. Poniższe lista przedstawia najpowszechniejsze takie błędy zidentyfikowane u ludzi. Faktycznie u każdego człowieka można zaobserwować większość z nich. Wpływają one na sposób formułowania poglądów, podejmowania decyzji biznesowych i prowadzenia badań naukowych. Niektóre z nich pozwalają w pewnych sytuacjach szybciej podejmować decyzje (jak efekt kongruencji czy efekt skupienia), większość jest niekiedy szkodliwa, w innych przypadkach przynoszą korzyści. Niektóre mogą prowadzić do katastrofalnych skutków (jak efekt pominięcia). Przyczyną pojawiania się takich błędów często są ograniczone zasoby poznawcze, brak czasu i/lub motywacji do formułowania poprawnych sądów oraz pragnienie zachowania dobrego samopoczucia.
Błędy w zachowaniu i podejmowaniu decyzji
Zasada podczepienia – tendencja do robienia czegoś (i wierzenia w coś) dlatego tylko, że wiele osób tak robi. Powiązany z zachowaniem stadnym i modą.
Efekt ślepej plamki – tendencja do niezauważania błędów we własnej ocenie rzeczywistości.
Efekt wspierania decyzji – tendencja do lepszego pamiętania argumentów przemawiających za podjętą już decyzją niż przeciwko niej.
Efekt potwierdzania – tendencja do poszukiwania wyłącznie faktów potwierdzających posiadaną opinię, a nie weryfikujących ją.
Efekt kongruencji – tendencja do testowania hipotez wyłącznie bezpośrednio, bez szukania dowodów pośrednich.
Efekt kontrastu – subiektywne zwiększenie lub zmniejszenie obserwowanych cech obiektu w zależności od porównania z wcześniej obserwowanym obiektem.
Skrzywienie zawodowe – tendencja do oceniania rzeczy z punktu widzenia swojej profesji, ignorując szerszy punkt widzenia.
Efekt zaprzeczania – tendencja do krytycznego weryfikowania informacji, które zaprzeczają dotychczasowym opiniom, przy jednoczesnym bezkrytycznym akceptowaniu informacji, które je potwierdzają.
Efekt posiadania – tendencja do oceniania posiadanych rzeczy za bardziej wartościowe niż identyczne nieposiadane.
Efekt skupienia – błąd w ocenie wynikający ze zwracania nadmiernej uwagi na jeden aspekt i ignorowania innych aspektów.
Hiperboliczne obniżenie wartości – tendencja do przedkładania wcześniejszych zysków nad późniejsze tym silniej, im oba zyski są bliżej obecnej chwili.
Iluzja kontroli – przekonanie o możliwości wpływania na sytuacje, na które w rzeczywistości żadnego wpływu się nie ma.
Iluzja wstrząsu – tendencja do przeceniania długości lub intensywności swoich przyszłych stanów emocjonalnych.
Efekt niepotrzebnych informacji – tendencja do zbierania dodatkowych informacji nawet wtedy, gdy nie mogą one mieć wpływu na podejmowaną decyzję.
Niechęć do straty – tendencja do przykładania większego wysiłku do unikania strat niż do uzyskiwania analogicznych zysków.
Ignorowanie prawdopodobieństwa – tendencja do ignorowania zasad rachunku prawdopodobieństwa przy podejmowaniu decyzji w niepewnych sytuacjach.
Efekt czystej ekspozycji – wytworzenie pozytywnej opinii czy oceny obiektu pod wpływem samego zwiększenia liczby kontaktów z tym obiektem.
Efekt pominięcia – tendencja do oceniania szkodliwych działań za gorsze i bardziej niemoralne niż równie szkodliwe niedziałanie i bezczynność.
Efekt wyniku – tendencja do oceniania decyzji na podstawie znanych później ich rezultatów, zamiast na podstawie informacji znanych w momencie podejmowania tych decyzji.
Złudzenie planowania – tendencja do niedoceniania kosztów i czasu wykonania przyszłego zadania.
Racjonalizacja zakupu – tendencja do przekonywania post-factum samych siebie o wartości dokonanego zakupu.
Efekt pseudopewności – tendencja do unikania ryzyka przy dążeniu do pozytywnych rezultatów, a szukania ryzyka przy dążeniu do uniknięcia analogicznych negatywnych rezultatów.
Selektywna percepcja – tendencja do zaburzania percepcji przez oczekiwania.
Efekt statusu quo – tendencja do akceptowania rzeczy takich jakimi aktualnie są.
Efekt izolacji – tendencja do lepszego zapamiętywania obiektów, które w jakiś sposób wyróżniają się ze środowiska.
Efekt zerowego ryzyka – ocenianie redukcji ryzyka do zera za bardziej wartościową niż wynikałoby to z wyceny samego ryzyka.
Co o tym sądzicie w kontekście naszego forum?
Mnie się najbardziej podoba efekt czystej ekspozycji - nie dość że nazwa fotograficzna, to jeszcze daje tyle radości:lol:
